حدس درباره لایه زیرین مسجد جامع ارومیه ، گنبد خانه مسجد بنای اولیه مسجد نیست - نوای پرنده پارسی

وی پاسخ به پرسش هایی نظیر چگونگی توالی لایه­ های زیرین گنبدخانه براساس منابع تاریخی و مکتوب و همچنین امکان به دست آوردن بقایا و شواهدی از بناهای دوران پیش از اسلام در زیر مسجد جامع را از دلایل برآورد به منظور شناخت لایه زیرین مسجد جامع ارومیه اعلام نمود.

بر اساس گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، او با توجه به تاریخ بنای مسجد جامع ارومیه و کاربری آن و احتمال معین توالی در لایه­ های زیرین را فرضیه نخست اجرای طرح اعلام نمود و افزود : فرضیه دوم این بود که با بهره ­گیری از منابع تاریخی و مکتوب و همچنین داده­ های باستان­شناختی، احتمالا بتوان به وجود ساختارهای پیش از بنای مسجد جامع در زیر بنای اصلی مسجد (گنبدخانه) پی برد.

این باستان شناس ،کاوش و مطالعه لایه ها و ساختارهای محتمل زیرین بنای اصلی مسجد جامع، پدیدار سازی کف­ های زیرین و قدیمی­تر بنا و مطالعه و شناخت کارکردهای احتمالی بنا، قبل از دوران اسلامی را از اهداف برآورد مسجد جامع ارومیه اعلام نمود .

او در ادامه به بیان مواردی در خصوص مسجد جامع ارومیه ، شناخت و اهمیت آن و تاریخچه بنا در دوره های سلجوقی ، ایلخانی تا صفویه ، زندیه و احتمالا قاجاریه پرداخت .

حاجی محمدی با اشاره به برآیند کاوش گفت: کف فضای گنبدخانه مسجد جامع ارومیه با متوسط ابعاد 10.70×10.70 متر سطح وسیعی را دربرمی­ گیرد که در صورت امکان کاوش در آن می ­توان به نتایج حائز اهمیتی دست یافت.

او افزود: اما دخل و تصرفات اجرا شده در فضا مانند حفر پناهگاه (جان­پناه)، ایجاد سکو و مصطبه و ... از گستردگی فضا کاسته و بخش محدودی از آن را در دسترس قرار می ­دهد.

حاجی محمدی با اشاره به این نکته که در شرایط کاوش کنونی فضایی به وسعت 3×3 متر در زیر گنبد و کف بنای گنبد خانه بوجود آمد ، به بیان شرح لایه ­ها و ساختارهای فرهنگی از بالا به پایین پرداخت و گفت: کف آجر فرش با بکار گیری دو نوع آجر مربع و مستطیل که احتمالا در دوره پهلوی ایجاد شده و در زیر کف آجر فرش حجم متوسطی از قلوه سنگ در ابعاد وجود دارد که متوسط (گِراول) جهت زیرسازی ایجاد شده است.

به گفته این باستان شناس در زیرانباشت زیر سازی، کفی با استفاده از تخته سنگ­های در ابعاد متوسط و لاشه سنگ، به صورت خشکه­ چین ایجاد شده است.

سرپرست هیأت کاوش مسجد جامع ارومیه شرح داد : باتوجه به نحوه چیدمان و موقعیت قرارگیری کف و اختلاف ارتفاع آن نسبت به محراب، به نظر می رسد کف اولیه مسجد در طی سالیان اخیر در اثر دخل و تصرفات از بین رفته است.

وی افزود : از نتایج حاصل از کاوش می توان به وجود یک ساختار عظیم سنگ چین در راستای سایر ستون های شبستان مسجد استناد کرد که با توجه به حجم ساختار و هم سویی با سایر ستون ها می توان فرض بر آن داشت که ساختار نمایان شده در کاوش پی یکی از ستون های تخریب شده است .

حاجی محمدی شرح داد : گنبد خانه مسجد برخلاف نظرات بسیاری از صاحب نظران بنای اولیه مسجد نیست و در واقع چهلستون مسجد بنای قدیمی است و احتمالا بنای گنبد خانه در دوره ای متاخرتر (ایلخانی) هم زمان با تاریخ محراب بر روی بنای چهلستون ساخته شده است.

پری ها: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری